Podatnik a płatnik VAT – różnice pomiędzy tymi dwoma pojęciami są istotne z punktu widzenia przedsiębiorców będących VAT-owcami. Bywają mylnie używane jako synonimy. W istocie żadna działalność gospodarcza nie jest płatnikiem VAT. Określenie to odpowiada bardzo wąskiej grupie podmiotów.
Podatnik a płatnik – podstawowe definicje
Pojęcia podatnika i płatnika funkcjonują przede wszystkim na gruncie ustaw o podatku dochodowym. W tym rozumieniu podatnikiem jest każda osoba, na której ciąży obowiązek podatkowy. Natomiast płatnik to osoba zobowiązana do obliczenia podatku dochodowego, pobrania go od podatnika i odprowadzenia do urzędu skarbowego.
Klasycznym przykładem płatnika jest pracodawca. Pobiera on podatek z wynagrodzenia pracownika i wpłaca go do organu podatkowego w wymaganych terminach.
Powyższa zasada rozróżnienia pojęć podatnik a płatnik często bywa przenoszona w potocznej mowie na grunt VAT. Za podatnika VAT uznawana jest każda osoba lub podmiot gospodarczy, jeśli dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu VAT, czyli sprzedaje towary lub usługi. I jest to zgodne z prawdą. Jednak za płatnika VAT błędnie uznawany jest podmiot zobowiązany do uiszczenia tego podatku na rzecz urzędu skarbowego.
Prawidłowa definicja podatnika i płatnika VAT
Odpowiedź na pytanie, kim tak naprawdę jest płatnik VAT w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, znajdziemy w art. 18 tego aktu prawnego. Wskazano w nim:
Art. 18. Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 i 2760) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.
Oznacza to, iż płatnikami VAT są wyłącznie organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. W podatku od towarów i usług organem egzekucyjnym będzie naczelnik urzędu skarbowego.
Należy przy tym podkreślić, iż podmioty te będą płatnikami VAT wyłącznie w przypadku dostawy towarów dokonywanej w trybie egzekucyjnym (np. sprzedaż mieszkania z licytacji komorniczej). Dodatkowo sprzedaż musi być dokonana w imieniu podatnika podatku VAT. Jeśli sprzedaż wykonywana jest w warunkach działalności gospodarczej, dłużnik nie jest uznawany za podatnika, a co za tym idzie komornik nie może zostać uznany za płatnika.
Ważne! Przedsiębiorca jest podatnikiem, a nie płatnikiem VAT. Zgodnie z ustawą, płatnikiem VAT może być wyłącznie:
- organ egzekucyjny określony w ustawie z 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
- komornik sądowy wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
I to tylko w sytuacji, dokonuje dostawy towaru w trybie egzekucyjnym, w imieniu podatnika VAT.
Podsumowanie: dlaczego rozróżnienie jest ważne?
Podatnik a płatnik VAT – różnice mają zasadnicze znaczenie, bo wpływają na obowiązki przedsiębiorcy, jego rozliczenia i komunikację z urzędem skarbowym. Zrozumienie, kto jest podatnikiem, a kto płatnikiem VAT, uchroni przed nieprawidłowościami i nieporozumieniami. W rzeczywistości przedsiębiorcy nie są płatnikami VAT, ponieważ tę definicję spełniają wyłącznie organy egzekucyjne.
