Każdy dokument wystawiany do transakcji – faktura, rachunek czy paragon – ma określoną przynajmniej jedną z dwóch cen – cena brutto a cena netto. Dotyczy to nawet dowodów sprzedaży wystawianych przez podatników zwolnionych z VAT. Na większości dokumentów funkcjonują obie. Sprawdź, czym się różnią cena brutto i netto i w jakich okolicznościach należy je stosować.
Cena brutto a cena netto – różnice
Ujmując rzecz w skrócie, cena brutto to całkowita należność za zakup jakiegoś towaru lub usługi. Na kwotę tę składa się cena netto oraz podatek VAT, czyli podatek od towarów i usług. Cena brutto zawsze jest wyższa od ceny netto. Wyjątkiem są sytuacje, w której fakturę lub rachunek wystawia nieVAT-owiec, sprzedaż jest zwolniona z VAT lub stawka podatku wynosi 0%.
W transakcjach dokonywanych na rzecz konsumentów sprzedawcy i usługodawcy posługują się cenami brutto. Takie kwoty – zawierające podatek VAT – nabywcy będący osobami fizycznymi muszą bowiem zapłacić w sklepach, punktach usługowych itp. Natomiast w obrocie pomiędzy podmiotami gospodarczymi funkcjonują przede wszystkim ceny netto.
Posługiwanie się prawidłowymi wartościami jest szczególnie istotna w przypadku sprzedaży na rzecz konsumentów. Kwota netto jest niższa od brutto, dlatego wydaje się atrakcyjniejsza, jednak podanie osobie fizycznej ceny netto wprowadziłoby ją w błąd – ostatecznie bowiem musi ona zapłacić za towar czy usługę kwotę brutto. Taka praktyka mogłaby zostać uznana za nieuczciwą wobec nabywców.
Jak obliczyć cenę netto z brutto i odwrotnie
Obliczenie ceny netto z brutto i odwrotnie wymaga znajomości aktualnych stawek podatku VAT obowiązujących w Polsce. Do określenia stawki VAT wykorzystywane są Klasyfikacje statystyczne, w szczególności Nomenklatura Scalona tzw. kody CN. Prawidłowo określony numer CN pozwala ustalić właściwą stawkę podatkową.
Stawki podatku obowiązujące w Polsce:
23% – stawka podstawowa VAT
8% – obniżona stawka VAT stosowana do wybranych towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o VAT (m.in. wyroby przemysłu poligraficznego, ziemia ogrodnicza, usługi budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym itp.)
5% – obniżona stawka VAT stosowana do wybranych towarów wymienionych w załączniku nr 10 do ustawy (produkty spożywcze, smoczki dla niemowląt itp.)
0% – stawka VAT stosowana dla WDT, dla eksportu towarów oraz dla towarów wymienionych w załączniku nr 8, a także w szczególnych przypadkach wymienionych a art. 83 ust. 1.
Cena brutto a cena netto będą więc różne w zależności od stawki VAT. Aby określić cenę netto od ceny brutto, wystarczy pomnożyć ostateczną należność przez odpowiednią stawkę, a następnie uzyskaną kwotę odjąć od ceny brutto. W drugą stronę obliczenie jest jeszcze prostsze.
Ceny u podatników zwolnionych z VAT
Przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia z VAT nie mają prawa do naliczenia wystawianych przez siebie fakturach podatku od towarów i usług. Wystawiają dokumenty w kwocie brutto i takimi cenami posługują się też w kontaktach ze swoimi kontrahentami. Podobnie w ewidencji księgowej – zarówno sprzedaży, jak i zakupów – funkcjonują wartości w kwocie brutto.
Cena brutto a cena netto na fakturze w programie Faktura VAT 2022
Zdecydowana większość współczesnych przedsiębiorców posługuje się w swoich działalnościach funkcjonalnymi systemami sprzedażowymi. W programie Faktura VAT 2022 cena brutto a cena netto wyliczane są automatycznie podczas dodawania pozycji na dokumencie. To znacznie ułatwia i przyśpiesza pracę.
Aby wystawić fakturę w programie, wybieramy „Nowy dokument” -> „Sprzedaży”. W uzyskanym oknie klikamy „Faktura”. Ważne, by w prawym górnym rogu wybrać odpowiednią pozycję w „Sposób sprzedaży”. W zależności od tego, czy ustawimy „sprzedaż wg cen netto” czy „sprzedaż wg cen brutto jak z kasy fiskalnej” program będzie obliczał brutto z netto lub netto z brutto:
Towar można też dodać w kartotece towarów. Na tym etapie wystarczy wybrać stawkę VAT z dostępnej listy, a program sam obliczy zależność: cena brutto a cena netto:
